درباره بلبرینگ ها بیشتر بدانید!
پس از انقلاب صنعتی، کاربری ماشین‌های متنوع در صنایع مختلف رواج یافت. این ماشین‌ها از قطعاتی ساخته شده بودند که اختراع هر کدام از آنها به سال‌ها یا حتی قرون پیش بر میگشت. یکی از این قطعات بلبرینگ بود که در زمان امپراطوری روم و ۴۰ سال پیش از میلاد مسیح در کشتی‌های رومی به کار میرفت. در طی سال‌های بعد طراحی این قطعه تکامل یافته و در سال ۱۹۰۷ طراحی کنونی خود را به دست آورد.
بلبرینگ در اجزای چرخشی بسیاری از ماشین‌های صنعتی به کار میرود. خودروها نیز با داشتن اجزای چرخشی، نیاز به بلبرینگ دارند. خودروی پژو که یکی از خودروهای محبوب ایران است نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در ساختار خود از بلبرینگ‌های متفاوتی برخوردار است. در ادامه به بررسی بلبرینگ چرخ خودروی پژو خواهیم پرداخت.
بلبرینگ چیست؟
بلبرینگ یا رولبرینگ به یک قطعه‌‌ی دایره‌ای شکل گفته میشود که به وسیله‌ی چرخش تعدادی ساچمه میان دو رینگ، اصطکاک میان سطح و جزء چرخشی (مثلا چرخ) را کاهش داده و حرکت آن را راحت‌تر میسازد. بلبرینگ‌ها برای اجزای چرخشی هر ماشین صنعتی‌ای لازم بوده و همچنین نقش مهمی را در عملکرد چرخ‌های خودرو و امنیت سرنشینان آن ایفا میکنند.
انواع متنوعی از بلبرینگ وجود دارد و تفاوت اصلی میان آنها در شکل ساچمه‌ها است. هر نوع از بلبرینگ کاربری متفاوتی داشته و برای ابزارها و ماشین‌های مختلفی به کار میرود. همچنین از نظر ساختاری انواع گوناگونی از بلبرینگ تولید میشود. این بلبرینگ‌ها معمولا در چرخ ماشین به کار‌نمی‌روند و در بخش‌های دیگر و یا در ماشین‌های صنعتی کاربرد دارند. بلبرینگ شیار عمیق، بلبرینگ تماس زاویه‌ای،بلبرینگ کف گرد، بلبرینگ خود تنظیم از انواع بلبرینگ‌ها هستند که هر کدام در دو نوع تک ردیفه و دو ردیفه و حتی چهار ردیفه (تماس زاویه‌ای) تولید میشوند. نکته‌ای که باید گفت این است که کلمه‌ی ردیف به تعداد ردیف ساچمه‌ها اشاره دارد. یعنی در بلبرینگ دو ردیفه دو ردیف ساچمه میان رینگ‌ها وجود دارد.
بلبرینگ چرخ ماشین، در اکثر مواقع دارای ساچمه‌های کروی است که به علت سطح تماس کوچک میان کره و رینگ‌ها، چرخش ساچمه‌ها به خوبی انجام شده و چرخ نیز به خوبی حرکت میکند. برای توضیح بهتر، به معرفی اجزای یک بلبرینگ میپردازیم.
رینگ‌ها یا کنس‌ها بخشی از بلبرینگ هستند که ساچمه‌ها در میان آنها قرار دارند. در واقع یک رینگ خارجی و یک رینگ داخلی وجود دارد که فضای میان آنها با ساچمه‌ها پر شده است. ساچمه‌ها که می‌توانند با اشکال مختلفی مانند کروی، استوانه، سوزنی، مخروطی و… به کار روند، جزء اصلی بلبرینگ و عامل اصلی حرکت درست چرخ محسوب میشوند. در میان ساچمه‌ها، بخش قفسه ساچمه ها قرار دارد و نه تنها باعث جلوگیری از حرکت ساچمه‌ها در جهات دیگر میشود، بلکه باعث نگهداری و پخش یکسان روغن هیدرولیکی درون بلبرینگ نیز میباشد. این روغن به منظور حرکت روان و بدون اصطکاک ساچمه‌ها به کار میرود. کاسه نمد نیز بین رنگ قفسه قرار دارد که باعث جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل بلبرینگ و همچنین نشت روغن هیدرولیکی کیج می شود.
بلبرینگ چرخ پژو
بلبرینگ چگونه کار میکند؟
در بلبرینگ کروی (بیرینگ ها با ساچمه کروی) ، نیروی اصطکاک وارده بر چرخ به رینگ خارجی منتقل شده و سپس به ساچمه انتقال میابد. رینگ خارجی کاملا ثابت است و حرکتی ندارد. ساچمه‌ها به وسیله‌ی نیروی وارد شده می‌چرخند و از آنجایی که سطح تماس کوچکی با رینگ‌ها دارند، به راحتی حرکت میکنند. همچنین روغن هیدرولیکی آزاد شده از قفس باعث کاهش اصطکاک میان ساچمه‌ها و رینگ‌ها میگردد. چرخش ساچمه‌ها سبب چرخش رینگ داخلی میگردد. چرخش رینگ داخلی بر خلاف جهت چرخش ساچمه‌ها است. یعنی چرخش ساچمه‌ها پادساعتگرد و چرخش رینگ ساعتگرد است. بلبرینگ روی توپی چرخ واقع شده است و با چرخش رینگ داخلی، چرخ را به حرکت در می‌آورد. در نتیجه‌ی این فرایند، نیروی اصطکاکی که به چرخ وارد شده بود، از بلبرینگ گذشته و به صورت کنترل شده به چرخ برمی‌گردد. بیشتر این نیرو صرف چرخش ساچمه‌ها میشود و بخش کوچکی از آن به شکل نیروی اتلافی باقی میماند. به هرحال اصطکاک نمی‌تواند و نباید به صفر برسد!
بلبرینگ چرخ پژو
گفتیم که بلبرینگ در تمام اجزای چرخشی یک ماشین کاربرد دارد. بنابراین در ماشین پژو نیز بلبرینگ گیربکس، فرمان، دینام، اکسل، چرخ و…. وجود دارد. بلبرینگ چرخ مهم‌ترین این‌ها است چرا که نه تنها در عملکرد بلکه در امنیت سرنشینان خودرو نیز نقش بسزایی دارد.
در خودروی پژو مانند اکثر خودروها در چرخ جلو و عقب بلبرینگ به کار رفته است. معمولا تمامی مدل‌های پژو می‌توان از بلبرینگ‌های یکسان استفاده کرد.
بلبرینگ چرخ پژو از نوع کروی و یک تکه است و ممکن است در برخی از وبسایت‌های خرید هتلینگ قطعات ماشین، بلبرینگ پژو را با نام توپی چرخ ببینید. این به معنای یکی بودن بلبرینگ و توپی چرخ پژو نیست. در واقع در این فروشگاه ها این دو قطعه با هم فروخته میشوند اما یکی نیستند.
نشانه‌های خرابی بلبرینگ پژو
علائم نقص بلبرینگ در اکثر خودروها یکسان است. در خودرویی مانند پژو ۴۰۵ می‌توان به صدای ناهنجار چرخ‌ها اشاره کرد. این صدا مانند صدای کشیده شدن دو قطعه فلز روی یکدیگر است که در واقع صدای کشیده شدن ساچمه‌ها روی رینگ داخلی میباشد. معمولا علت این مشکل تمام شدن روغن هیدرولیکی قفس و یا فرسایش ساچمه‌ها و رینگ است. فرسایش نابرابر عاج چرخ‌ها نیز میتواند نشانه‌ی نقص در بلبرینگ باشد. چرخ‌هاباید به صورت یکسان فرسوده شوند و در صورت وجود علائم فرسایش شدیدتر در یک چرخ، امکان وجود مشکل در بلبرینگ آن وجود دارد.
قبلا اشاره کردیم که بلبرینگ در امنیت خودرو نقش دارد؛ در صورت خرابی بلبرینگ، در برخی موارد، خودرو قابلیت حرکت روی یک خط راست را از دست میدهد. همچنین خرابی بلبرینگ میتواند منجر به لرزش فرمان و در موارد بسیار شدید، باعث در رفتن چرخ شود.
تعویض بلبرینگ چرخ
تعویض بلبرینگ چرخ، نیاز به تخصص و تجربه دارد؛ بنابراین بهتر است خودتان به تنهایی اقدام به تعویض بلبرینگ چرخ خود نکنید. بلبرینگ چرخ‌ها پس از حدود ۳۰ هزار کیلومتر چک شوند. درست مثل تمام قطعات ماشین، نباید تا زمان خراب شدن بلبرینگ صبر کرد و بعد اقدام به تعویض و یا تعمیر آن نمود. البته زمان تعویض بلبرینگ‌های هر بخش خودرو متفاوتند اما بلبرینگ چرخ‌ها بیشتر در معرض عوامل فرساینده قرار دارند. اصولا بلبرینگ چرخ‌ها استفاده‌ی بیشتری دارند بنابراین سریعتر کارایی اولیه و روان بودن خود را از دست میدهند. در ماشین‌هایی مانند پژو بلبرینگ با استفاده‌ی معمولی، میتواند تا ۳ سال بدون مشکل کار‌کند. سپس روغن کاری شده و مجددا تا حدود ۲ الی ۳ سال مصرف شود. البته این زمان ممکن است برای خودروهای دیگر و بلبرینگ‌های برندهای دیگر، متفاوت باشد.
بلبرینگ پژو مانند هر خودروی دیگری نیاز به نگهداری درست و چک کردن منظم دارد. البته این کار بهتر است برای تمام قطعات یک خودرو انجام شود. همچنین انتخاب نوع درست بلبرینگ و برند با کیفیت در افزایش طول عمر خودرو و همچنین آسایش و راحتی راننده و سرنشینان تاثیر بسزایی دارد.
